Mamalaybay

WIKA'T ADHIKA aking adhika bilang makatâ  sariling wika'y isulong pa nga sa kwento, tula, dagli't pabula lumang salita bagong kataga ang tagubilin ay paunlarin ating gamitin ang wikang atin sa bawat kathâ sa bawat likhâ sa bawat akdâ bilang makatâ  banal na layon para sa nasyon pag-unlad niyon  yakap ko't misyon  - gregoriovbituinjr. 06.04.2025 * ang sanligan o background ay mula sa pahayagang Bulgar, Hunyo 4, 2025, pahina 9  

PALIGSAHAN NA BA ANG PAGHULI NG KRIMINAL? paramihan na raw ng huli ng kriminal, sa ulat sabi  ng bagong tinalagang hepe o namumuno sa PNP subalit pag ganyan, paano na ang karapatang pantao? due process o tamang proseso ba'y malalagay sa peligro? paramihan ng huli'y sugal na paligsahan ang katambal tulad ng tokhang, ibubuwal na ba ang darakping kriminal? tama lamang na sila'y dakpin dahil nakagawa ng krimen sila'y ikulong at litisin hustisya sa biktima'y kamtin ngunit di iyan paligsahan  sapagkat di laro ang ganyan  buhay ang pinag-uusapan dapat ebidensya'y batayan - gregoriovbituinjr. 06.04.2025 * ulat mula sa pahayagang Bulgar, Hunyo 3, 2025, pahina 2

PUWING AT LANGGAM kasabihan ng ating ninuno: maliit lang ang nakapupuwing sa atin ay mahalagang payo upang di tayo api-apihin kikilos din tayong parang langgam gaya'y masipag na manggagawa kakagatin yaong mapang-uyam hanggang mata nila'y magsiluha pag mga aktibistang Spartan tulad ko'y sama-samang kikilos ay babaguhin itong lipunan wawakasan ang pambubusabos maliit man ang tingin sa atin kung kikilos tayong sama-sama parang langgam nating kakagatin at pupuwingan iyang burgesya - gregoriovbituinjr. 06.04.2025 * litratong kuha ng makatang gala

ANG PESBUK BILANG DIARY talaarawan o diary na itong pesbuk ng nasasaisip dito na nilalagay ang kathang sanaysay, kwento't tulang naliriip anumang balita ang nasagap anumang nangyari sa paligid anumang paksa ng mahihirap  o anumang isyu ang nabatid nababasa ng tanan ang tulang galing sa puso't may tugma't sukat kwento't sanaysay para sa madlang pinaglilingkura't sinusulat paumanhin po sa mambabasa kung personal ang laman ng pesbuk ako nama'y makatâ ng masa na binabahagi'y ang naarok pagkat personal ko'y pulitikal bilang tibak, makatang Spartan pagkat pulitika ko'y personal  buhay ay para sa sambayanan  - gregoriovbituinjr. 06.03.2025

ANAG-AG AT DAPAT WALANG GITLING SA IKA ako'y natigilan sa " Malabong liwanag" tanong yaon sa Tatlumpu't isa Pahalang sa krosword nitong Pilipino Star Ngayon pagkat may tatlong sagot na simula ay "A": salitang  ANINAW ,  ANINAG , at  ANAG-AG at  ANAG-AG  ang lumabas na tamang sagot subalit sa Dalawampu Pahalang naman bakit may gitling sa "ika-sampung bahagi" aba'y nakasanayan na ang gayong mali habang walang matang sa mali'y nagsusuri bilang makatâ kaya iyon pinapansin ang "ika" ay isang panlaping kinakabit sa salitang ugat kaya idinidikit ito ng walang gitling, at sa balarila kung numero na saka lalagyan ng gitling ang wasto ay ikasampu, di ika-sampu pag numero, ika-10, di ika10 dapat matuto sa paggamit nitong gitling lalo sa panlaping" ika", tandaan natin ang mali punahin, ang wasto pairalin - gregoriovbituinjr. 06.01.2025 * palaisipan mula sa pahayagang Pilipino Star Ngayon, Mayo 31, 2025, pahina 11

SA IKA-60ng ARAW NAMIN SA OSPITAL Karaniwan ang ikalawang buwan ay itinatapat natin sa petsa ng araw. Tulad nito, Abril 3 kami ni misis nagtungo sa ospital at naadmit siya roon dahil sa stroke. Sa Hunyo 3 ang ikalawang buwan namin sa ospital. Subalit kung bibilangin sa daliri, ang Hunyo 3 ay ika-62 araw. Kailan, kung gayon, ang ika-60ng araw, kung ang bawat buwan ay binibilang ng 30 araw, na tila tulad sa bilang ng araw sa pasahod? Bagamat batid nating sa isang taon, pag di leap year, pitong buwan ang may 31 araw, apat na buwan ang may 30 araw, at ang Pebrero ay 28 araw. Kung ika-62 araw ang Hunyo 3 minus 2, Hunyo 1 ang ika-60ng araw.  Ginawan ko ng pormula ang bilang ng araw sa Abril. Kasama sa bilang ang Abril 3, kaya hindi Abril 30 minus Abril 3 ang pagbibilang. Kundi dapat Abril 30 minus Abril 2. Subalit hindi kaagad natin maiisip ito kung hindi natin titiyakin sa pagbilang sa daliri. Kaya ginawan ko ito ng pormula na madaling matandaan. Ito ang pormula: (x - y) + 1 = n Given: ...

LIBANGAN SA OSPITAL buti't nakabili ng  Fill In  na palaisipan nang minsan sa  BookSale  ako roon ay mapadaan kaya habang bantay sa asawa sa pagamutan  ay may sinasagutan ako't napaglilibangan talas-isip at paggamit ng lohika ang layon piliin ang salitang lalapat sa titikahon sa pahalang man o pababa ay sumakto iyon huwag magkamali lalo't bolpen ang gamit doon agad iyong bibitawan pag tumawag si misis matitiis ang  Fill In , si misis di matitiis tatalima na agad sa anumang kanyang nais pag may sumakit, sa pagresponde'y dapat mabilis minsan, ganyan ang buhay ng makatâ sa ospital na itong  Fill In  ang hapunan, meryenda't almusal mahalaga, sa asawa'y bantay, di matigagal at paggaling ni misis ang madalas inuusal - gregoriovbituinjr. 05.30.2025 

PAHIMAKAS KAY KA FREDDIE AGUILAR bata pa lang ako nang marinig ko't mapanood na nanalo sa internasyunal ang kanyang  ANAK sa Student Canteen yata iyon nang mapakinggan nang premyadong pyesa'y inawit ni Freddie Aguilar nineteen eighty eight noong ako'y magtungo sa Japan bilang iskolar, on-the-job training, anim na buwan pinadalhan ako ng cassette tape ng aking ama ng mga kanta ng Boyfriends at ni  Freddie Aguilar nang pinatugtog ko sa pabrikang pinaglingkuran ay gustong-gusto ng mga Hapon na manggagawa ang melodiya o himig ng  ANAK  na narinig at proud ako bilang Pinoy doon, nakakikilig nang maglaon, nadagdagan ang liriko ng  Anak inspirasyon itong sa aking pagkatha'y nagtulak kaya ako'y kanyang tagapakinig na masugid bukod sa Anak, kayrami niyang kaygandang awit dapat gawaran ng  National Artist  si  Ka Freddie ngunit noong nabubuhay pa'y di iyon nangyari sa puso ng marami, siya na'y national artist mga awit niya'y maipagmamalaking labis paalam,...

ELEPANTE PALA'Y GADYÁ elepante'y naroon sa kalapitbansa  at nasa zoo lang sila pag nasa Maynila subalit may katumbas sa sariling wika ang elepante na tinatawag na  gadyâ naalala ko tuloy ang isang pabula may ilang bulag na nakarinig sa  gadyâ nais nilang mabatid ano itong sadya kaya nasabing  gadya' y kanilang kinapa nahipo ng isa'y buntot, lubid daw ito sa kumapa sa tenga, ito'y abaniko sa nakahawak sa pangil, sibat umano sa humaplos sa tagiliran, pader ito nagbalitaktakan sila kung sinong wasto na pananaw ay magkakaibang totoo nilarawan ay pinaniwalaang todo parehong bagay ngunit magkaibang kwento - gregoriovbituinjr. 05.28.2025 * larawan mula sa AlpabeTUKLAS ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF)

KATÁW sa mga kwento'y mayroong  katáw na sa mitolohiya'y nahalaw na kahulugan pala'y sirena subalit di wangwang sa kalsada babae ang bahaging itaas na marahil kayganda't kaylakas bahaging ibaba nama'y buntot ng isda na animo'y kaylambot katáw  na isang bagong salitâ sa akin, magagamit sa tulâ, pabulâ, sanaysay, dagli, kwento isama sa pagkatha sa mundo mula wikang  Sebwano't Aklanon na mabuti ring magamit ngayon salamat sa  Salit-Salitaan sa bigay na dagdag-kaalaman - gregoriovbituinjr. 05.28.2025 * larawan mula sa kwfdiksiyonaryo.ph ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF)

RECLINING COMMODE WHEELCHAIR kahapon, nakabili na ako sa Bambang ng reclining commode wheelchair na kailangan nang magamit ng misis kong may karamdaman mula ospital hanggang umuwing tahanan wheelchair yaong ang upuan nito'y may butas kung saan doon siya makakapagbawas at doon ay tutulungan siyang maghugas o marahil sa katawan ay pagpupunas di pa niya magalaw ang kanang bahagi mula balikat, kamay, paa, hita, binti kaya sa pagamutan pa'y nananatili baka matagalan pa kaming makauwi mula kama, bubuhatin siyang tumayo upang sa commode wheelchair siya'y makaupo katawan ay dapat maehersisyong buo upang sa kanan ay mapadaloy ang dugo naka-wheelchair siyang sa pasilyo babaybay imbes na laging sa higaan nakaratay nasa wheelchair siya't ako'y nakaalalay sa paggaling niya'y aalagaang tunay - gregoriovbituinjr. 05.27.2025

ANI BIANCA, PATIBAYIN PA ANG SARILING WIKA si Bianca Gonzales nga'y may panawagan ngayon na sariling wika'y patibayi't gamiting higit nangamote raw kasi sila sa Tagalog ng EAST sa Pinoy Big Brother Celebrity Collab Edition patibayin daw ang pagtuturo sa kabataan ng wikang Filipino, at pahalagahan ito sa mga paaralan, sa bahay, saanman tayo upang di mangamote sa pagsalin ng Silangan kaylungkot daw na unifying language nati'y English imbes wikang Filipino, na batay sa Tagalog tingin yata'y wikang bakya itong pumaimbulog may pagtingin pang matalino basta nagi-Ingles sa iyong pagpuna, Bianca, maraming salamat upang pahalagahan natin ang wikang sarili sana'y pakinggan ng gobyerno ang iyong sinabi upang edukasyon sa ating bansa'y mapaunlad - gregoriovbituinjr. 05.25.2025 * mula sa pahayagang Pang-Masa, Mayo 25, 2025, pahina 1 at 5

NATANGGAL NA ANG NGT kaylaking ginhawa ang matanggal ang tubong nakakabit sa ilong pagkat siya na'y nakalulunok ng pagkaing sa kanya'y ibigay sa NGT na pinadadaan ang pagkain patungo sa tiyan na pawang likido o malabnaw na one thousand eight hundred calorie higit sambuwan din kinabitan ng NGT o nasogastric tube si misis nang siya'y mapakain ng may sapat na calorie intake tila ako ang nahihirapan noong naka-NGT pa siya talagang hirap niyang titigan para bang ako ang nasasaktan buti't tinanggal na ang NGT pagkat lagay niya'y bumubuti kaysarap naman sa pakiramdam na sinta ko'y di na mahirapan - gregoriovbituinjr. 05.22.2025

ANG PANAGINIP NI MISIS si misis ay nanaginip minsan na ikinwento niya sa akin siya raw ay akin nang iniwan sabi ko'y huwag iyong isipin sapagkat walang katotohanan wala man ako sa toreng garing ako'y makatang may katapatan lalagi ako sa kanyang piling at iyon ay hanggang kamatayan hindi pa dahil sa sasabihin sa akin ng mga kasamahan, kamag-anak, o kumpare man din na ako'y walang paninindigan isang salawahan at balimbing at sabi ko, "ako'y tapat naman pagkat ikaw ay tangi sa akin" "ikaw ay aking aalagaan hanggang sa tuluyan kang gumaling kayrami nating pinagdaanan wala tayong iwanan, O, darling!" - gregoriovbituinjr. 05.22.2025 * litratong kuha ng makatang gala bago pa magkasakit si misis

BATA, NAMATAY SA TULI kaytindi ng balitang nabasa: "Edad sampu, nagpatuli, patay" ano? bakit? anong nangyari ba? sa lying-in agad daw nangisay matapos na matuli ng doktor na nagturok pa ng anestisya subalit matapos ang procedure ang nasabing bata'y nangisay na siya'y nadala pa sa ospital at doon binawian ng buhay kung ako'y ama, matitigagal tinuli lang, anak na'y namatay aksidente ba? ito ba'y sadya? kay-aga namang bata'y nawala habang sa katabi nitong ulat magkapatid sa sunog namatay sa dibdib ito'y sadyang kaybigat magulang tiyak tigib ng lumbay - gregoriovbituinjr. 05.22.2025 * mula sa pahayagang Bulgar, Mayo 21, 2025, tampok na balita (headline) at pahina 2

TULAD NG DATI, 49 NA ARAW NA SA OSPITAL sa nagdaang taon, apatnapu't siyam na araw kami sa ospital, panahong kami'y makalabas subalit ngayon, pang-apatnapu't siyam na araw na namin sa ospital, ngunit di pa makalabas sapagkat patuloy pa ang gamutan, patuloy pa higit isang buwan nang sa ospital nakatira di naman ako doktor o nars, bantay lang talaga kay misis, tila amoy ko na'y amoy medisina patagal nang patagal ay pamahal ng pamahal ang dapat bayaran sa pinagkanlungang ospital mag-isip pa lang kung saan kukuha ng pambayad ay nakatitigagal, ako pa kaya'y tumagal apatnapu't siyam na araw pag iyong nanilay ay makabagbag damdaming danas, di mapalagay binago na ng kanyang karamdaman yaring buhay na dapat ay sa bayan, ngayon ay sa utang, alay - gregoriovbituinjr. 05.21.2025 * mula Oktubre 23 hanggang Disyembre 10, 2024 ay nanatili kami sa ospital dahil sa naunang sakit ni misis, at mula Abril 3 hanggang Mayo 21, 2025 ay narito sa ospital nang ma-istrok si misis  

TULA'T PALIWANAG SA FORUM NG MARALITA sadyang kaybigat ng tema,  “Nothing for Us, Without Us” sa sistemang bulok ba dukha pa’y makaaalpas sa lipunang mapagsamantala at di parehas laksa’y mahihirap, mayamang iilan, di patas kahit sa isyung pabahay ng mga maralita 4PH ay para sa may pay slip, di sa wala para lang sa may Pag-ibig, wala niyan ang dukha mungkahi’y public housing ang ipatupad na sadya dapat pabahay, serbisyong panlipunan, trabaho ay magkasamang pag-usapan ng masa't gobyerno pabahay ay hindi dapat batay sa market value kundi sa capacity to pay ng dukha't obrero subalit habang kapitalismo pa ang sistema dukha'y lugmok ngunit huwag mawalan ng pag-asa nararapat lamang ang maralita'y magkaisa at wakasan ang pang-aapi't pagsasamantala halina't katotohanang ito'y ipalaganap baguhin na ang sistema nang malutas ang hirap magagawa kung patuloy tayong magsusumikap lipunan nati’y itayo nang ginhawa’y malasap - gregoriovbituinjr. 05.21.2025 * matapos ang p...

INFUSION COMPLETE sa pandinig ko'y tila musika na ang infusion complete pag naririnig sa ospital, tanghali man, umaga o madaling araw, o takipsilim ibig sabihin, paubos ang dextrose na dapat iyong palitan ng lubos infusion complete ay biglang tutunog kahit kami'y mahimbing sa pagtulog di ka na maiinis pag ganito gagawin mo lang, dapat kang alerto kaya itatawag mo iyon sa nars upang dextrose ay agad mapalitan di mahalaga rito ang mainis ang mahalaga'y gumaling si misis mula sa istrok at abcess sa tiyan sana'y gumaling na siyang tuluyan - gregoriovbituinjr. 05.17.2025 * mapapanood ang bidyo sa kawing na:  https://web.facebook.com/share/v/1AfxVNvCAH/  

PAG-UTOT "nakautot ka na ba?"  laging tanong ng mga doktor, pati nars kay misis na naka-NGT o nakapasak ang tubo sa ilong upang kumain pag nakautot daw pala'y maganda sa kalusugan dahil may nilabas na hangin sa tiyan lalo't naistrok at may blood clot sa bituka si misis bagamat walang kinaing natural tanda ang pag-utot sa tinitingnan upang guminhawa ang pakiramdam at gumaganda na ang kalusugan na tanda ng paggalaw ng bituka may nilalabas na toxic o sobrang hangin sa tiyan o kaya'y bakterya salamat sa ibinahagi nila - gregoriovbituinjr. 05.17.2025 * sinulat habang nagbabantay kay misis sa ospital * NGT - nasogastric tube, o yaong ipinapasok na tubo sa ilong pababa sa lalamunan at esophagus, hanggang sa  loob ng tiyan sa pagbibigay ng pagkaing may nutrisyon